In de periode tussen kadernota en begroting zijn er wijzigingen opgetreden die van invloed zijn op het begrotingssaldo. Deze wijzigingen zijn onder te verdelen in:

• Autonome ontwikkelingen; dit is een "herijking" van budgetten bestaand beleid;
• Beleidsaanpassingen; dit zijn wijzigingen ten opzichte van nieuw beleid uit de Kadernota 2017-2021.

Autonome ontwikkelingen

De autonome ontwikkelingen zijn:

1. Actualisatie staat van reserves en voorzieningen
Het voordeel wordt onder meer verklaard door een structureel lagere storting in de voorziening Groot onderhoud gebouwen. De voorziening is hierdoor in overeenstemming met het beleidsplan gebouwen, vastgesteld door de raad op 31 oktober 2016.
Daarnaast is er een voordeel ontstaan vanwege de reserve Bovenwijkse voorzieningen (oud). Deze reserve is volledig belast met claims op enkele investeringen in de centrumplannen van Mierlo en Geldrop. In de begroting van vorig jaar is ervan uitgegaan dat deze investeringen eind 2016 geheel ten laste van deze reserve zouden zijn gebracht. In 2018 en verder waren er daarom ook geen onttrekkingen (meer) geraamd.
Omdat deze investeringen nu zijn doorgeschoven in de tijd, zijn de onttrekkingen in 2018 en verder alsnog geraamd. Ten opzichte van de begroting van vorig jaar zijn deze onttrekkingen "nieuw". Dit levert een voordeel op voor de algemene dienst (vanwege hogere onttrekkingen dan eerder begroot).
(Overigens worden deze investeringen sinds 2017 niet meer in één keer ten laste van reserves gebracht. De begrotingsregels schrijven voor dat deze investeringen voortaan geactiveerd moeten worden. De kapitaallasten ervan komen ten laste van dekkingsreserves.)

2. Actualisatie staat van salarissen
In 2017 is een nieuwe cao overeengekomen, waardoor de salariskosten vanaf 2018 stijgen. In de begroting van vorig jaar is rekening gehouden met een stijging van 1,4% in 2018. De werkelijke stijging is 3,625%. Dit zorgt voor hogere salariskosten in 2018, die grotendeels worden gedekt door de stelpost loonindexering. In de jaren na 2018 is er sprake van een (oplopend) voordeel, vanwege de aanpassing van deze stelpost aan de geactualiseerde staat van salarissen. Dit resulteert in een (gedeeltelijke) vrijval van de stelpost.

3. Toerekening directe salarissen en overhead
Vanaf 2017 worden de directe salariskosten toegerekend aan taakvelden op basis van een inschatting hoeveel tijd medewerkers besteden aan de verschillende taakvelden. Overheadkosten worden (uiteraard) toegerekend aan het taakveld Overhead, met uitzondering van de overhead die betrekking heeft op gesloten exploitaties. De toerekening wordt jaarlijks (bij de begroting) opnieuw bekeken. Na actualisatie blijkt dat er uiteindelijk iets meer kosten zijn toegerekend aan de gesloten exploitaties dan vorig jaar.

4. Actualisatie staat van investeringen
Enerzijds is er sprake van een nadelig effect als gevolg van renteontwikkelingen. De rente wordt jaarlijks berekend aan de hand van wettelijke regels. Uit de nieuwe berekeningen komt naar voren dat de activarente vanaf 2018 stijgt van 2,5% naar 3,0%. De hogere rente leidt tot oplopende kapitaallasten in meerjarenperspectief.
Anderzijds zorgen de hogere kapitaallasten binnen de gesloten exploitaties (met name die van riolering) voor een voordelig effect op de algemene dienst. Daarnaast is er sprake van (aflopend) voordeel doordat investeringsbedragen op het activiteitenplan zijn doorgeschoven in de tijd. Dit leidt vooral in 2018 tot lagere kapitaallasten.

5. Berekening diverse gesloten exploitaties
De baten en lasten van alle gesloten exploitaties (afval, riolering, hondenbeleid, recreatie en toerisme en ondernemersinitiatieven) zijn opnieuw doorgerekend. Per saldo leidt dit tot een kleine wijziging van het begrotingsresultaat.

6. Aanpassing renteberekening 2018
In de Kadernota 2017-2021 is aangegeven dat het afzien van projectfinanciering Groot Luchen een structureel nadeel oplevert voor de algemene dienst van € 316.000,-. Dit bedrag is gebaseerd op eerdere berekeningen. Hiermee is een stelpost gecreëerd die nu geheel vrij kan vallen, omdat alle ontwikkelingen binnen het grondbedrijf integraal zijn verwerkt in de begroting.
Daarnaast is er in 2018 sprake van een positief renteresultaat. Dit is met name toe te rekenen aan een lagere rente op langlopende leningen. Het renteresultaat is een verzameling van diverse positieve en negatieve effecten binnen de taakvelden Treasury en Grondexploitatie. Dit resultaat neemt vanaf 2019 af vanwege minder begrote inkomsten uit bespaarde rente over reserves.

7. Resultaat verhuur / verkoop groenpercelen
De verhuur van groenstroken en verspreide percelen werd voorheen geadministreerd binnen het grondbedrijf. Deze activiteit is inmiddels overgeheveld naar de algemene dienst. Het resultaat komt daarmee ook ten gunste van de algemene dienst.

8. Aanpassing leges omgevingsvergunningen
De kostendekkendheid voor de leges van omgevingsvergunningen is opnieuw berekend. Dit heeft geleid tot een neerwaartse bijstellen van de legesopbrengsten.

9. Aanpassing budget Verduurzamen gemeentelijk vastgoed
In de begroting van vorig jaar is (aanvullend) budget van € 50.000,- opgenomen voor energiebesparende maatregelen bij gemeentelijk vastgoed. Dit budget is beschikbaar gesteld voor de boekjaren 2017 tot en met 2020. In de meerjarenbegroting stond dit bedrag aanvankelijk ook in het boekjaar 2021.

10. Aanpassing budget Verkiezingen
Het budget is geactualiseerd. Er is rekening gehouden met een gemeenteraadsverkiezing in 2018. Daarnaast is de Tweede Kamer verkiezing begroot in 2021.

11. Aanpassing opbrengsten uit OZB
De opbrengst voor de OZB valt in 2018 e.v. lager uit dan begroot. Dit verschil is deels ontstaan doordat er in deze begroting in meerjarenperspectief een lagere gewogen kostenindexering is toegepast dan bij de begroting 2017-2020 (1,1% in plaats van 1,6%). Het verschil van 0,5% werkt cumulatief door. Daarnaast is opnieuw gekeken naar de woningbouwprognoses en naar leegstand en vrijstellingen. Dit heeft tot aanpassingen binnen en tussen de diverse jaarschijven geleid.

Beleidsaanpassingen

De beleidsaanpassingen zijn:

Mutaties op activiteitenplan uit kadernota

a. Aanvullend krediet verbouwing gemeentehuis en tijdelijke huisvesting
Er wordt een aanvullend krediet gevraagd van € 220.000,- in 2018. Dit leidt tot extra kapitaallasten vanaf 2019 van € 21.267,- aflopend naar € 20.387,- in 2021. Het aanvullend krediet bestaat uit vier onderdelen:

1. CBS bouwkostenindex op budget 'Verbouwing gemeentehuis' (€ 125.000,-)
Eind 2015 is het renovatie- en verbouwkrediet voor het gemeentehuis vastgesteld op prijspeil 2015. De CBS bouwkostenindex voor 2016 bedraagt 2,0% en voor 2017 2,15% Dit resulteert in een verhoging van het krediet met € 125.000,-.

2. CBS bouwkostenindex op budget 'Aanbouw multifunctionele vergaderruimte' (€ 35.000,-)
Begin 2017 is het budget voor de aanbouw van multifunctionele vergaderruimten vastgesteld. Gelet op de CBS bouwkostenindex voor 2017 resulteert dit in een verhoging van het krediet met € 35.000,-.

3. Aanvullende technische aanpassingen begane grond (€ 30.000,-)
Nu de technische uitwerking van de verbouwing en uitbreiding vordert zijn de gevolgen voor constructies en aanpassingen aan de entree inzichtelijk. Er zijn nog diverse aanpassingen nodig aan constructies, plafonds en de receptiebalie. Hiervoor is een aanvullend budget van € 30.000,- benodigd.

4. Aanvullende verhuisbewegingen en tijdelijke huisvesting (€ 30.000,-)
Binnen het bestaand bouwbudget is een post opgenomen voor verhuisbewegingen, tijdelijke huisvesting en ICT maatregelen. Nu de uitwerking van de aanbouw multifunctionele vergaderruimten vordert is gebleken dat ook de afdelingen op de begane grond tijdelijk moeten worden gehuisvest tijdens de verbouwing. Hierdoor is een aanvullend budget van € 30.000,- benodigd.

b. Thema Verwerven
Op het activiteitenplan in de Kadernota 2017-2021 is het thema Verweven opgenomen voor € 185.000,- per jaar. In de kadernota kwamen deze kosten ten laste van het begrotingssaldo. Wij stellen nu voor om het thema Verweven te betrekken in de gesloten exploitatie Recreatie en Toerisme.

c. Planvoorstellen Integraal Huisvestingsplan 2015-2020
Om aansluiting te houden met de berekeningen van het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP) moet er in 2021 en 2022 incidenteel € 20.000,- extra worden gestort in de reserve IHP. Op korte termijn vindt er overigens een hercalculatie plaats van het IHP vanwege prijsstijgingen in de afgelopen jaren.

d. Legeskorting bij duurzaam bouwen
Naar aanleiding van een motie van de raad over legeskorting bij duurzaam bouwen (10 juli 2017) stellen wij voor om jaarlijks € 100.000,- op te nemen voor een subsidieregeling om duurzaam bouwen te stimuleren. De kosten worden gedekt vanuit het fonds Ruimtelijke Ontwikkeling. Voorgesteld wordt om te kiezen voor een subsidie gekoppeld aan de hoogte van de leges en niet voor korting op leges. De reden hiervoor is dat leges kostendekkend moeten zijn. Bovendien kunnen met een subsidieregeling een plafond en een einddatum worden vastgesteld. De precieze voorwaarden van de regeling dienen nog te worden uitgewerkt. In de loop van 2018 volgt een evaluatie, zodat wij het benodigde bedrag voor de volgende jaren eventueel kunnen bijstellen.

e. Hercalculatie kredieten centrumplan Geldrop
In 2013 hebben wij de plannen voor de herinrichting van het centrum Geldrop benoemd en de benodigde budgetten daarvoor geraamd. Inmiddels hebben wij de Langstraat uitgevoerd en de Korte Kerkstraat en Bogardeind zijn in uitvoering dan wel gereed. Bij de berekening van de kredieten in 2013 is geraamd met een nieuwe bestrating en summiere aanpassingen aan verlichting en aanpassingen voor het groen. Inmiddels zijn er extra kredieten verleend voor zowel de Langstraat als de Korte Kerkstraat / Bogardeind. Bij de vaststelling van de kredietaanvulling voor de Korte Kerkstraat is aan de raad toegezegd dat wij alle centrumkredieten nog eens tegen het licht zouden houden. Op basis van de ervaringen bij de gerealiseerde inrichtingen is een nieuwe schatting gemaakt.

De hercalculatie van de diverse kredieten is opgenomen in de onderstaande tabel ...

... en leidt tot extra kapitaallasten vanaf 2019 van € 22.890,- oplopend naar € 69.591,- in 2021.

Saldo meerjarenbegroting 2018-2021 ( college versie d.d. 9 oktober 2017)

Rekening houdend met de bovenstaande mutaties is het begrotingssaldo als volgt:

(*): Voor de berekening van het incidentele en structurele saldo: zie paragraaf 3.2.2.

Tenzij nadrukkelijk aangegeven zijn alle financiële overzichten in dit boekwerk gebaseerd op het bovenstaande begrotingssaldo, met uitzondering van:

• De overzichten bij "Wat mag het kosten?" (in paragraaf 2.2);
• Het overzicht van baten en lasten (in paragraaf 3.1).

Saldo meerjarenbegroting 2018-2021 ( raad versie d.d. 6 november 2017)

A. Structurele doorwerking uit 2e tussentijdse rapportage 2017

De 2e tussentijdse rapportage 2017 geeft de overschrijdingen en onderbestedingen weer van budgetten die hun oorsprong vinden in (het lopende boekjaar) 2017. Het raadsvoorstel (GM 2017-026497) is op 5 oktober verstuurd aan de raad en wordt op 1 november behandeld in de Algemene kamer. De besluitvorming door in de raad is op 6 november.

Naast incidentele budgetafwijkingen staan er in de 2e tussentijdse rapportage ook budgetafwijkingen die structureel van aard zijn. Deze werken door in de jaren 2018 en verder en zijn dus van invloed op het begrotingssaldo zoals hierboven staat vermeld. Het gaat hierbij om de volgende structurele afwijkingen:

Voor een toelichting op bovenstaande punten wordt verwezen naar de 2e tussentijdse rapportage 2017. Hierin staat onder meer een nadere toelichting op de algemene uitkering (op pagina's 7 en 8).

B. Aangenomen amendementen meerjarenbegroting 2018-2021

Raadsbesluit GM 2017-026382 (geamendeerd):
In de raadsvergadering van 6 november 2017 zijn de onderstaande amendementen aangenomen:

Saldo meerjarenbegroting 2018-2021 (na verwerking A en B)

Rekening houdend met de aangenomen amendementen op de meerjarenbegroting 2018-2021 en de structurele doorwerking uit de 2e tussentijdse rapportage 2017 is het definitieve begrotingssaldo als volgt:

De volgende overzichten zijn gebaseerd op het bovenstaande begrotingssaldo:

• De overzichten bij "Wat mag het kosten?" (in paragraaf 2.2);
• Het overzicht van baten en lasten (in paragraaf 3.1).